Pierwsza allogeniczna transplantacja komórek krwiotwórczych
Dla pacjentów regionu Pomorza Zachodniego zmagających się z chorobami hemato-onkologicznymi rok 2022 był przełomowy. W marcu w Oddziale Transplantacji Szpiku SPSK Nr 1 PUM, kierowanym przez prof. Bogusława Machalińskiego, przeprowadzono pierwszą allogeniczną transplantację komórek krwiotwórczych od zgodnego dawcy spokrewnionego, w tym przypadku siostry pacjentki. Zabieg zakończył się sukcesem. Obecnie pacjentka pozostaje pod opieką Poradni Transplantacyjnej.
Dawcę spokrewnionego posiada mniej niż jedna czwarta pacjentów, ponieważ rodziny obecnie nie są zbyt liczne, a szansa zgodności tkankowej w zakresie HLA z rodzeństwem wynosi tylko 25%. Z tego powodu dawcą szpiku zostaje najczęściej osoba niespokrewniona, zgodna w zakresie HLA. Zabiegi przeszczepiania komórek krwiotwórczych w takiej konfiguracji stanowią ok. 70% wszystkich allotransplantacji, a sposoby doboru potencjalnego dawcy są ciągle doskonalone. Obecnie służą do tego metody wykorzystujące techniki molekularne o wysokiej rozdzielczości, pomocne w zoptymalizowaniu procesu doboru, a tym samym zmniejszające ryzyko niepowodzenia zabiegu transplantacji. W Polsce zarejestrowanych jest ok 1,7 mln potencjalnych dawców komórek krwiotwórczych. Gdy nie udaje się znaleźć odpowiedniego dawcy, a transplantację należy wykonać w trybie pilnym, można wykonać przeszczepienie od dawcy haploidentycznego. Jest to najbliższy krewny (rodzic, dorosłe dziecko), który jest w połowie zgodny w zakresie antygenów HLA z pacjentem. W takim przypadku stosuje się odpowiednie postępowanie, aby uzyskać dobry wynik takiego zabiegu.
W strategię rozwoju oddziału wpisuje się rozszerzenie zakresu przeprowadzanych zabiegów transplantacji o te najbardziej wymagające specjalistycznej wiedzy, mianowicie przeszczepienia szpiku od dawców niespokrewnionych. Pierwsze transplantacje szpiku od dawcy niespokrewnionego z sukcesem przeprowadzono w Oddziale Transplantacji Szpiku SPSK Nr 1 PUM w 2022 r. W obu przypadkach pacjentami opiekował się dr Sławomir Milczarek. W leczeniu przygotowującym w niektórych przypadkach oprócz chemioterapii stosowano radioterapię nowoczesną metodą we współpracy z Klinicznym Oddziałem Radioterapii ZCO.
W październiku 2022 roku przeprowadzono natomiast zabieg transplantacji od dawcy spokrewnionego haploidentycznego. Te zabiegi zasługują na szczególną uwagę, gdyż wprowadziły swego rodzaju rewolucję w dziedzinie transplantacji komórek krwiotwórczych, znacznie poszerzając możliwości wyboru dawcy rodzinnego. Jak wspomniano, zastosowanie odpowiedniego postępowania immunosupresyjnego decyduje o powodzeniu tych przeszczepień.
Do końca 2022 roku w oddziale przeprowadzono łącznie osiem zabiegów allogenicznej transplantacji szpiku, w tym trzy transplantacje od dawców spokrewnionych, trzy transplantacje od dawców niespokrewnionych oraz dwie od dawców haploidentycznych.
Oddział Transplantacji Szpiku stale poszerza swoją działalność, pozyskuje kolejne akredytacje. Dziś w OTS pobiera się również materiał komórkowy od zdrowych dawców szpiku dla pacjentów leczonych w innych ośrodkach w kraju i za granicą. Są to dawcy zapisani w rejestrach dawców szpiku. Sprawna kwalifikacja dawcy, pobranie komórek krwiotwórczych oraz przesłanie materiału do ośrodka przeszczepowego wymaga dobrej koordynacji wszystkich procesów. Ponadto Oddział Transplantacji Szpiku SPSK Nr 1 PUM właśnie uzyskał akredytację w zakresie szkolenia specjalistycznego lekarzy w dziedzinie transplantologii klinicznej.
Rozszerzenie wachlarza zabiegów o allogeniczne transplantacje od dawców niespokrewnionych i alternatywnych oznacza możliwość kompleksowego leczenia chorych hematologicznych i tym samym pełno profilową działalność ośrodka transplantacji. To szczególnie ważne dla najciężej chorych pacjentów, którzy wymagają bardzo specjalistycznego podejścia.
