Pionierska weryfikacja zastosowania immunomodulującego działania podprogowej laseroterapii mikropulsowej w zwyrodnieniu barwnikowym siatkówki z próbą optymalizacji protokołów laserowania 577 nm i 810
Logo projektu:
Nr umowy:
2022/ABM/03/00014 - 00
Okres realizacji:
1.03.2023-28.02.2027
Wartość projektu:
1561826,60
Kierownik projektu:
prof. dr hab. n. med. Anna Machalińska
Koordynacja administracyjna:
Aleksandra Rezanowicz / Dział Nauki i Współpracy z Zagranicą
Streszczenie projektu:
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki (RP — ang. Retinitis pigmentosa) jest najczęstszą postacią choroby degeneracyjnej siatkówki uwarunkowanej genetycznie. Częstość występowania choroby szacuje się na 1:4000. Do chwili obecnej wykryto ponad 3 000 mutacji w ponad 200 genach odpowiedzialnych za obraz kliniczny odpowiadający RP. Choroba ma charakter postępujący, a w ciągu kilku lat od rozpoznania prowadzi do ślepoty i trwałego inwalidztwa. Kluczowymi problemami prowadzącymi do znacznego upośledzenia wzroku w RP są zarówno postępująca utrata obwodowego pola widzenia aż do zawężenia lunetowatego, jak i upośledzenie widzenia nocnego spowodowane pogorszeniem się funkcji pręcików i czopków obwodowych. W miarę progresji choroby proces degeneracyjny obejmuje również plamkę, powodując w konsekwencji obniżenie ostrości wzroku do dali i bliży, światłowstręt, utratę widzenia barwnego, a w zaawansowanym stadium całkowitą ślepotę. Wieloczynnikowa etiologia, łącząca czynniki genetyczne z licznymi wzorcami dziedziczenia oraz czynniki środowiskowe, utrudnia opracowanie skutecznej terapii przyczynowej. W piśmiennictwie światowym opisano dotychczas wiele potencjalnych metod leczenia RP, skupiających się w przeważającej mierze na ograniczaniu procesów patofizjologicznych związanych ze stresem oksydacyjnym oraz lokalnym stanem zapalnym. Pomimo powyższego, brak jednoznacznych dowodów na skuteczność terapeutyczną tychże metod implikuje brak standardów terapii RP. W nielicznych analizach wykazano działanie neurostymulujące siatkówkę poprzez użycie podprogowego bodźca mikropulsowego (ang. subtreshold micropulse laser - SML) laserem czerwonym o długości fali 810 nm. Wprowadzenie następnie lasera żółtego o długości fali 577 nm, dedykowanego chorobom siatkówki przebiegającym z obrzękiem i niedokrwieniem, ponownie zapoczątkowało serię pytań o skuteczność obu terapii i stosowane protokoły lecznicze. Fakt ten podkreśla konieczność dalszej weryfikacji i optymalizacji schematów leczenia SML w RP, która ma szansę stać się nowym, powszechnie dostępnym, nieinwazyjnym standardem leczenia, niezależnym od wzorca genetycznego.
Głównym celem eksperymentu jest weryfikacja skuteczności SML i ustalenie optymalnego protokołu leczniczego dla SML na podstawie szczegółowej analizy zmian molekularnych wybranych czynników prozapalnych, neurotroficznych i angiogennych (IL-1α, IL-1β, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6 IL-8, IL-10, IL-12 p70, IL-13, IL-17A, CXCL8/IL-8, MCP-1/CCL2, MIP-1α/CCL3, MIP-1β/CCL4, IL-8/CXCL8, CCL5/RANTES, IP-10 /CXCL10, GM-CSF, MMP-2, MMP-3, MMP-7, MMP-8, MMP-9, MMP-13, BMP-4, BMP-7, BMP-9, TIMP-1, t-PA, PAI-1, NGF, EGF, TNF-α, TGF-β1, TGF-β2, FGF, EGF, G-CSF, GM-CSF, HGF, PDGF-AA, PDGF-AB/BB, VEGF, PAI-1, COL1A1, TSP-2, IFN-γ, N-kadheryna, E-selekcja i P-selekcja) w filmie łzowym i krwi obwodowej chorych z RP. Ponadto, projekt ma na celu próbę personalizacji ocenianych schematów leczniczych, dzięki określeniu korelacji pomiędzy tymi zmianami a genotypem i dynamiką zmian funkcjonalnych siatkówki w oczach z RP poddanych jednorazowej stymulacji żółtym i czerwonym SML.
Przeprowadzenie proponowanego eksperymentu będzie skutkowało weryfikacją skuteczności stymulacji siatkówki przez żółty SML w porównaniu do czerwonego SML w oczach ze zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki. Dodatkowo, przeprowadzenie analizy genomu i monitoring zmian stężenia czynników prozapalnych, neurotroficznych i angiogennych w filmie łzowym i krwi obwodowej w połączeniu ze szczegółową oceną dynamiki zmian funkcjonalnych w oczach z RP po stymulacji immunomodulującym bodźcem SML umożliwią optymalizację oraz personalizację tej metody leczniczej względem profilu genetycznego pacjenta z RP. Ponadto, wyniki mogą w przyszłości ukierunkować dalsze badania nad poszukiwaniem skutecznej terapii dla chorych z RP lub być podstawą do wprowadzenia pierwszego na świecie standardu leczenia adjuwantowego w tej jednostce chorobowej.
